Om treinen leuker te maken bedenkt ontwerpbureau Waarmakers voor NS een bijzonder spel. Het beleeft zijn vuurdoop op de Dutch Design Week 2017.
De Dutch Design Foundation – organisator van de Dutch Design Week – is ervan overtuigd: designers zijn in staat ingewikkelde problemen op te lossen en daarom van essentieel belang voor het vormgeven van onze toekomst. Als bewijs van dit vertrouwen in de kracht van design legt ze designers elk jaar een aantal maatschappelijke vraagstukken voor. Zoals deze vraag van de Nederlandse Spoorwegen: We willen dat meer mensen gebruik maken van de trein. Hoe maken we treinen leuker? Maarten Heijltjes en Simon Akkaya van Waarmakers zetten er enthousiast hun tanden in.
Een belangrijke reden voor veel reizigers om geen gebruik te maken van het openbaar vervoer zijn de overvolle treinen in de spits. Maar wat als een drukke trein je juist een betere reiservaring bezorgt? De ‘wat als’-vraag is een vaak gestelde vraag op de Dutch Design Week. Een belangrijke vraag ook, volgens Waarmaker Maarten Heijltjes. “Met de ‘wat als’-vraag doorbreek je vaste patronen, zorg je dat er lucht bij komt en nieuwe ideeën kunnen ontstaan. En daarmee krijg je, in dit geval de NS, een idee van welke kant je dienstverlening op zou kúnnen gaan – een idee van de toekomst.”
Vanuit een andere, vernieuwende invalshoek naar taaie problemen kijken: laat dat maar aan designers over. Heijltjes: “Dat mensen drukke treinen vermijden of – door een koptelefoon op te zetten - contact met medereizigers uit de weg gaan, staat haaks op de bevinding van NS dat mensen hun reiservaring positiever beoordelen als ze sociaal contact hebben gehad. Maar je kunt mensen niet dwingen om met elkaar te gaan praten. Je kunt wel proberen om positiviteit uit te lokken. Wij hebben daarom de vraag gesteld: in welke situaties zie je in een volle trein positiviteit ontstaan?” Dat gebeurt bijvoorbeeld als de conducteur iets geks zegt door de intercom. Dan lachen mensen en wisselen ze blikken van verstandhouding uit. Volgens Heijltjes zijn dat de momenten waarop de behoefte aan contact even zichtbaar wordt.
De twee industrieel productontwerpers vinden het belangrijk dat hun idee aansluit bij wat reizen per trein uniek maakt: je raast door het landschap met allerlei mensen die je niet kent, maar die op dat moment wel allemaal precies hetzelfde meemaken en zien als jij. Om een goed beeld te krijgen van wat je dan meemaakt, vragen ze zoveel mogelijk mensen naar hun leukste en slechtste ervaringen met het reizen per trein. En maken ze zelf menig ritje. Ook filmen ze het traject Amsterdam -Eindhoven. Het is immers de bedoeling dat hun ontwerp op dit traject getest gaat worden. Maarten Heijltjes: “Met zuignappen hebben we onze smartphones links en rechts tegen de ramen geplakt. Ook hebben we getimed wanneer je wat ziet.” Voor wat de mannen hebben bedacht is een perfecte timing essentieel.
Hun idee? Een quiz-app die je alleen in de trein kunt spelen. Daarbij speel je tegen je medereizigers of in een willekeurig samengesteld team. En kies je zelf of andere spelers wel of niet kunnen zien met of tegen wie ze spelen. Persoonlijke informatie geven is niet nodig – je medespelers/tegenstanders kunnen je identificeren via je stoelnummer.
Aan de hand van hun GPS-locatie krijgen alle spelers dezelfde vragen op precies hetzelfde moment. Om dat goed voor elkaar te krijgen, was nogal een uitdaging, vertelt Maarten Heijltjes. “Maar het is in korte tijd wonderwel gelukt.” Voorbeelden van vragen: Bevindt de watertoren zich links of rechts van het spoor? Waar ligt Parijs? Schat de afstand tot de molen. Het bijzondere van het spel zit ‘m erin dat elke vraag of opdracht beweging uitlokt: je kijkt van links naar rechts - op zoek naar die watertoren, richt je smartphone op waar jij denkt dat Parijs ligt, of probeert een balletje op je scherm in balans te houden. Dat maakt andere reizigers nieuwsgierig en prikkelt hen om contact te maken. En daar gaat het om!
Het ontwerp van Waarmakers beleeft zijn vuurdoop tijdens de Dutch Design Week 2017. Maarten Heijltjes: “Het was één groot feest.” Samen met een stel helpers staan Heijltjes en Akkaya met grote borden op Amsterdam Centraal, om reizigers naar Eindhoven enthousiast te maken voor hun spel. De trein waarin gespeeld wordt, is versierd en iedereen die meedoet draagt een gekke bril of hoedje, zodat duidelijk is bij welk team hij/zij hoort. De vijfdaagse test is een groot succes. “Het was mooi om te zien dat wat we hadden bedacht ook echt werkt in de praktijk”, zegt Heijltjes. Samen met NS werkt Waarmakers nu aan een vervolg. De mooiste ontmoetingen? Die heb je straks in de trein!
Hieronder vind je een compilatie van videobeelden van Dutch Design Week. De beelden van dit ‘snijbestand’ mag je gebruiken voor redactionele doeleinden. Er geldt een aantal voorwaarden: lees er hier meer over. Twijfel je over het rechtmatige gebruik? Neem dan gerust contact met ons op!
Elk jaar in oktober eet, drinkt en ademt Eindhoven design. Negen dagen lang kun je je op zo’n honderd locaties door de hele stad laten inspireren door het werk en de ideeën van (in 2017 ruim 2600!) ontwerpers. De Dutch Design Week is het grootste designevenement van Noord-Europa: in 2017 trok de DDW een recordaantal van 335.000 (internationale) bezoekers. Alle design disciplines komen aan bod: van industrieel ontwerp tot fooddesign. Van grafisch ontwerp tot textiel en mode. Er zijn exposities, prijsuitreikingen, netwerkbijeenkomsten, workshops, feesten én er is muziek.
Kenmerkend voor de DDW is de focus op ontwerpen voor de toekomst, op experimenteren en innoveren. Duurzaamheid, bio design, gezondheid en social design zijn elk jaar belangrijke thema’s.
Met één druk op de knop kopieer je gratis de volledige tekst van dit verhaal
